W naszym Ogrodzie przy wejściu sezonowym, na wrzosowisku oraz na przeciwległym końcu w alei Dębowej zakwitły wrzośce!
Wrzoście (Erica L.1753) to krzewy i krzewinki należące do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Do tego rodzaju zaliczył kiedyś Karol Linneusz (12.05.1707-10.07.1778) również wrzos – obecnie Calluna. Na świecie występuje ponad 600 gatunków wrzośców, w większości w Afryce Południowej, a tylko kilka w rejonie śródziemnomorskim i w zachodniej Europie.
Współcześnie określamy wrzośce jako rośliny wieloletnie o pędach zdrewniałych. W większości są to małe krzewinki, rzadziej większe krzewy, a sporadycznie niewielkie drzewa (Erica arborea).
Pędy mają cienkie, liście zimozielone, bardzo drobne, igiełkowate z mocno podwiniętymi brzegami zebrane w okółkach po 3-5 sztuk. Kwiaty są dzwonkowate, rurkowate lub prawie kuliste, drobne, zwykle do 10 mm, osadzone w kątach liści wzdłuż wyprostowanych zeszłorocznych pędów (Erica carnea) lub wzdłuż pędów tegorocznych (Erica vagans) bądź skupione w pęczkach na końcach pędów (Erica mackaiana, Erica terminalis, Erica tertalix).
Pora ich kwitnienia jest różna. Uprawiane w Polsce kwitną na przedwiośniu, a niekiedy jeszcze wcześniej (Erica carnea), pozostałe gatunki – latem aż do jesieni. Okres dekoracyjności kwiatów jest długi – ok. dwóch miesięcy. Kwiaty są miododajne i w czasie kwitnienia nad roślinami pracowicie uwijają się wybudzone z zimowego letargu owady.
W Polsce naturalnie występuje tylko wrzosiec bagienny (Erica tetralix L.1753), który od 1983 roku podlega ochronie. Rośnie na torfowiskach wysokich, rzadko spotykany na wrzosowiskach na Pomorzu, w Wielkopolsce, na Ziemi Lubuskiej i Dolnym Śląsku. Kwitnie od czerwca do sierpnia/września. W uprawie spotykany bardzo rzadko, gdyż ma duże wymagania siedliskowe (bardzo kwaśne podłoże o dużej wilgotności). Na właściwie przygotowanych stanowiskach jest mrozoodporny.
W ogrodach i szkółkach najliczniej reprezentowany jest wrzosiec czerwony (Erica carnea L.1753), który do uprawy został wprowadzony już w 1600 roku w Holandii, a w 1808 roku w Polsce (krakowski ogród botaniczny). Jest to niewysoka krzewinka, ok.20-30 cm wysokości, długich pędach pokładających się na powierzchni gleby, a na końcach podnoszących się. Liście igiełkowate, nagie, zwykle cztery w okółkach. Pączki kwiatowe powstają przed zimą i nie zabarwione (białe) zimują. Kwiaty rozwijają się wcześnie, niekiedy już zimą, ale zasadniczo w marcu–kwietniu. Kwiaty po 2-4 w kątach zeszłorocznych listków zwisają po jednej stronie pędu. Wrzosiec czerwony i jego odmiany są najbardziej odpowiednie do uprawy ogrodowej w Polsce. Są tolerancyjne na obecność wapnia w glebie (do pH 6,0), stosunkowo wytrzymałe na mrozy, chociaż podczas surowych, bezśnieżnych zim mogą wysychać lub przemarzać. Podczas takich zim warto zabezpieczać krzewinki, przykrywając np. stroiszem z gałązek iglaków.
Wrzosiec czerwony obficie, wcześnie i długo kwitnie, a jednocześnie tworzy zimozielone kobierce. Posiada wiele ciekawych odmian o różnym wybarwieniu liści, kwiatów. W naszym Ogrodzie można podziwiać piękne i ciekawe odmiany wrzośca czerwonego (Erica carnea L.1753), m.in.:
- o kwiatach ciemnoróżowych, np. ‘Diamant Rose’, ‘Eva’
- o kwiatach różowych, np. ‘Myretoun Ruby’, ‘Rosy Gem’, ‘December Red’
- o kwiatach białych, np. ‘White Proffusion’ czy bardzo obficie rozrastająca się ‘Alba’
- o barwnych listkach, którego młode przyrosty są brązowopomarańczowe, latem listki mają cytrynową barwę, jesienią nabiegają brązem i lekko ciemnieją – odmiana ‘Foxhollow’ o jasnoróżowych kwiatach.
Zapraszam do Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk na wiosenny spacer wśród ukwieconych dywanów z wrzośców.
Emanuella Szewczyk
opiekun Ericarium
